In het hart van Java

Op donderdagochtend maken we ons op voor het vertrek uit Brunei. We hebben ons vertrek maar matig voorbereid met als gevolg dat we om zeven uur in de ochtend aangewezen zijn op de enige taxi in Brunei. De chauffeur moet eerst zijn zoontje naar school brengen voordat hij naar ons toe kan komen en we moeten dus een klein half uurtje geduld hebben. Alternatieven zijn er niet, dus we kijken op het schermpje van de telefoon hoe het icoontje van het autootje langzaam dichterbij komt. Gelukkig is er weinig verkeer, dus als we eenmaal in de taxi zitten, zijn we snel op het vliegveld. We zijn ruim op tijd en we kunnen zelfs nog even een ontbijtje scoren.

Na twee uurtjes vliegen landen we in Kuala Lumpur. Het was niet mogelijk om het volledige vluchtschema naar Indonesië te boeken, dus we moeten onze bagage ophalen, langs de douane en dan opnieuw inchecken voor de volgende vlucht. Bij de immigratie krijgen we voor de derde keer een setje Maleisische stempels want we komen voor de derde keer Maleisië binnen en gaan er niet veel later voor de derde keer weer uit. Na de formaliteiten brengen we onze grote tassen van de aankomsthal naar de vertrekhal en met een kleine vertraging komen we met onze aansluitende vlucht zonder problemen aan op de eindbestemming Yogyakarta. Op het vliegveld onderhandelen we een goede prijs voor vervoer naar ons hotel en na een lekker hapje Thais eten, gaan we naar bed. Het was een goede, maar toch wel hele lange reisdag.

We zijn in Yogyakarta, wat in de volksmond vaak wordt afgekort tot Jogja, midden op het eiland Java. Met ruim vijfhonderdduizend inwoners is het een redelijk grote stad, maar niet te vergelijken met de hoofdstad Jakarta met zijn bijna tien miljoen inwoners. Toch is Yogyakarta een heel belangrijke stad voor het eiland Java en voor Indonesië. In de periode 1945-1950 was Jogja tijdelijk de regeringszetel van de Republiek Indonesië. Heden ten dage is Jogja het culturele hart van Indonesië en huisvest de stad vele studenten en creatievelingen. Wij beleven Jogja als een gezellige, levendige stad met enorm chaotisch verkeer en een overschot aan becaks, fietstaxi's. We willen niet weten hoe het er in Jakarta aan toe gaat, want vergeleken met de hoofdstad schijnt Jogja een oase van rust te zijn.

De eerste volle dag in Jogja gebruiken we om te acclimatiseren en te wennen aan een nieuw land. Manon is al vroeg wakker. Misschien komt het door het tijdsverschil, of ze is gewoon hopeloos verslaafd, maar om zeven uur zit ze rechtop in bed Expeditie Robinson te kijken. Na het ontbijt liggen we een tijdje in het heerlijke zwembad bij het hotel en in de middag verkennen we de straatjes in de buurt. De straat Prawirotaman zit vol met leuke restaurantjes en barretjes, dus we hebben genoeg keus voor lunch en diner. Manon laat in de middag haar teennageltjes lakken en ik ga lekker sporten. Na het eten doen we een spelletje yahtzee. De eerste dag is geen actieve dag, maar wel een hele fijne eerste kennismaking met Indonesië.

Op zaterdag gaan we eropuit. We hebben inmiddels ontdekt dat uitslapen hier geen optie is omdat de nabijgelegen moskee iedere ochtend heel vroeg begint met gebeden door de luidsprekers te schallen. We zijn dus weer vroeg op, maar dat geeft ons de gelegenheid om direct bij openingstijd aan te komen bij Taman Sari, de vroegere ontspanningstuin van de sultan. Als we door de toegangspoort wandelen, worden we meteen aangesproken door een lokale gids. Eerst zuchten we en denken we dat we daar helemaal geen zin in hebben, maar de man luistert naar ons en lijkt echt als doel te hebben om ons een leuk bezoek te bezorgen. We overtuigen hem ervan dat we nu eerst naar Sumur Gumuling willen omdat er nog geen andere toeristen zijn. De gids begrijpt ons en neemt ons mee via steegjes en tunnels naar de ondergrondse moskee. We zijn inderdaad de eerste bezoekers en we hebben een prachtig zicht op het bijzondere ondergrondse bouwwerk. Het hart van het gebouw wordt gevuld met vijf trappen die symbool staan voor de vijf principes van de Islam.

We zijn al helemaal blij met het mooie bezoek aan Sumur Gumuling als onze gids ons de rest van het Taman Sari complex laat zien. De gids is een aardige kerel die hier al zevenendertig jaar toeristen rondleidt. Hij waarschuwt ons bij iedere lage doorgang met “pas op je hoofd”, en zo heeft hij nog een voorraadje Nederlandse woorden voor ons in petto. Taman Sari was een ruimte voor ontspanning voor de sultan en zijn gezin. Dat gezin was verre van gemiddeld want de sultan had vijfendertig vrouwen en honderdvijf kinderen. Er is een zwembad voor de kinderen, een bad voor de vrouwen en een bad voor de sultan zelf. Daarnaast zijn er vele kleinere ruimtes die dienden voor ‘ontspanning’ voor de sultan. Het gerucht gaat dat de sultan de architect van Taman Sari heeft laten ombrengen zodat niemand zou weten waar de sultan allemaal obscure kamertjes voor had. Onze gids vertelt vermakelijk en, nog veel belangrijker, hij kan goed omgaan met onze camera zodat we ondanks de grote drukte met prachtige plaatjes van ons samen naar huis gaan. 

Aan het eind van de rondleiding brengt de gids ons natuurlijk nog naar een paar lokale winkeltjes. We kunnen een potje echte civetkat koffie kopen voor een tientje (euro!) en we zien hoe de mensen batik schilderingen op doek maken en marionetten snijden uit buffelleer. Het is allemaal mooi, maar we gaan hier niets kopen. We bedanken onze gids met wat roepiaatjes en dan lopen we nog even terug om te kijken of we nog wat foto’s kunnen maken. Helaas is het badhuis inmiddels afgeladen vol met mensen. Tsja, het is ook zaterdag, dus niet de beste dag om zo’n toeristische trekpleister te bezoeken. We verlaten Taman Sari en we wandelen naar de beroemde winkelstraat Malioboro Street. De wandeling naar de winkelstraat toe is leuker dan de straat zelf. Onderweg let ik even niet op waar ik loop en voor ik het weet, heb ik mijn voetafdruk vereeuwigd in een stukje vers gegoten beton. Oeps. We maken de dag verder af in Prawirotaman Street, bij ons hotel en bij de heerlijke eettentjes. We eten voor de tweede keer bij een Thais restaurant want dat is ons zo goed bevallen.

Op zondagochtend worden we weer hardhandig gewekt door het gejengel uit de moskee. Alweer vroeg wakker. We benutten de lange ochtend met wat planningswerkzaamheden. Na de lunch checken we tijdelijk uit want we gaan een nachtje logeren bij Borobudur. De Grab taxi pikt ons voor de deur op en na anderhalf uur rijden komen we aan bij ons homestay. We worden ongelofelijk vriendelijk ontvangen door gastheer Ika en zijn gezin. Zijn zoontje komt ons keurig een handje geven en heet ons in het Engels van harte welkom. Fantastisch.

Ika neemt met ons de mogelijkheden voor een bezoek aan de tempel Borobudur door. We waren eigenlijk van plan om morgen de zonsopkomst te gaan kijken, maar nu de lucht kraakhelder is, veranderen we onze plannen. We gaan nu! Ika waarschuwt dat het wel druk kan zijn, maar dat de lucht waarschijnlijk mooier is dan morgenochtend. We nemen het risico en we wandelen naar de tempel. Onze keuze pakt uitstekend uit. Er zijn veel mensen, maar met een gezonde dosis geduld slagen we erin om prachtige plaatjes te schieten van het culturele wonder. Borobudur is de grootste boeddhistische tempel ter wereld en hoewel het complex veel schade heeft opgelopen tijdens de aardbeving in 2006 is het een indrukwekkend bouwwerk. De tempel bestaat uit lagen die de niveaus van bewustzijn in het boeddhisme symboliseren. De bovenste laag is Nirvana, de boeddha status waarbij je totaal los komt van aardse gevoelens en bezittingen. Hoe dat voelt weten we natuurlijk niet, maar het voelt al magisch om hier met ons volle aardse bewustzijn rond te lopen. De magie wordt versterkt door de zakkende zon die de tempel en het landschap in vuur en vlam zet. Even lijkt een dikke wolk roet in het eten te gooien, maar de zon wint toch de strijd. Het is een prachtig schouwspel.

Als de zon bijna onder is, worden we door een beveiliger vriendelijk verzocht om de tempel te verlaten. We hebben namelijk geen tickets voor zonsondergang. Wij vinden het allang best want de mooiste kleuren zijn al geweest. Treuzelend bewegen we naar de uitgang en zo beleven we stiekem toch bijna de gehele zonsondergang. Dan lopen we door een doolhof van honderden souvenirkraampjes naar de uitgang en terug naar het dorpje. We eten lekker nasi bij één van de drie restaurantjes waarvan Ika heeft gezegd dat ze schoon zijn en dan komt er een eind aan een zeer geslaagde dag.

Maandagochtend incasseren we de winst van onze beslissing van gisteren. We staan niet voor dag en dauw op voor de zonsopkomst en we slapen lekker uit. Janey maakt een heerlijk ontbijtje voor ons met een gebakken eitje en heerlijke zoete kokospannenkoekjes die ze vanochtend vroeg op de lokale markt voor ons heeft gehaald. Het is een eenvoudige homestay, maar Ika en Janey zorgen ervoor dat het voelt als een vijfsterrenhotel.

Om tien uur nemen we afscheid van de familie want Ariya staat voor de deur. Deze vrolijke snuiter is vandaag onze chauffeur en hij gaat ons naar de Prambanan tempel brengen en vervolgens via een leuke omweg terug naar Jogja. We beginnen de rit goed want na een half uurtje stopt Ariya al om saté voor ons te halen. Ons ontbijt is pas net weg, maar saté gaat er altijd in toch? We vertrouwen er maar op dat hij een goed tentje heeft uitgekozen en we eten de lekkernij met pindasaus lekker op. Ik heb traditionele kipspiesjes en Manon heeft rijstballetjes.

Tijdens de tocht praat Ariya honderduit. Hij is een goedlachse vent met het hart op de tong. Hij lacht ons recht in ons gezicht uit als we vertellen dat we ons huis hebben verkocht om te reizen en hij steekt niet onder stoelen of banken wat hij van zijn islamitische landgenoten vindt. Het is soms wat ongemakkelijk, maar gelukkig gaat het meestal gewoon over koetjes en kalfjes. Ariya koopt een flinke zak casavechips voor ons en we zitten als kleine kinderen achterin de auto te knisperen terwijl Ariya naar Prambanan rijdt.

Prambanan is, in tegenstelling tot Borobudur, een hindoeïstische tempel. De bouwstijl is totaal anders en het draait er niet om Boedha, maar om de Hindoe god Shiva. Het bouwwerk toont veel gelijkenissen met Angkor Wat in Cambodja. Het is een heel indrukwekkend tempelcomplex. Helaas zien we ook hier veel schade van de aardbevingen. Er wordt hard gewerkt om de tempel te herstellen, maar we kunnen goed begrijpen dat dat in deze hitte niet zo snel gaat.

Na Prambanan rijdt Ariya ons met een omweg terug naar Jogja. We bezoeken prachtige uitkijkpunten in de heuvels rondom Yogyakarta. De uitkijkpunten Bukit Panguk Kediwung en Pingus Pengger zijn weliswaar een beetje toeristisch gemaakt, maar we zijn er vrijwel alleen en het uitzicht is echt adembenemend. 

We maken een prachtige rit terug naar Jogja. Het enige waar we niet zo goed over nagedacht hebben is de lunch. Ariya heeft een goed idee, maar als we bij zijn lunchtentje aankomen, blijkt deze gesloten. Als goedmaker koopt Ariya bij een lokaal bakkertje een cake genaamd Thiwul. Het is zoet, het is speciaal, het is heerlijk en we zitten vol genoeg om het laatste uurtje terug naar Jogja te halen. Om vier uur worden we voor de deur van ons hotel afgezet. Onze grote bagage is er nog en we krijgen weer een mooie kamer toegewezen.

Dinsdag hebben we nog een laatste dag in Jogja. Ik vul de ochtend in met een bezoekje aan Fort Vredeburg. Zoals de naam al doet vermoeden is dit een bouwwerk uit de tijd van de Nederlandse kolonisatie van Indonesië. In het fort bevindt zich nu een museum waar door middel van diorama’s (miniatuurpoppetjes beelden een scène uit) de geschiedenis van Indonesië wordt verteld. De Nederlanders komen er niet best vanaf in de tentoonstelling en ik loop bijna beschaamd tussen de lokale toeristen en schoolkinderen door het museum. Het is wel erg indrukwekkend en leerzaam om de geschiedenis zo langs te lopen.

Op onze laatste avond in Jogja eten we nog een laatste keer bij de Thai en we halen een ijsje bij de ijscoboer. Dat we die niet eerder hebben ontdekt!

Dan zit onze tijd in Jogja erop. Morgen vliegen we naar Soerabaja, in het oosten van Java. Vandaar start voor ons een driedaagse tocht langs de vulkanen Bromo en Ijen.